De tien geboden

 
  1. Eerste gebod
  2. Tweede gebod
  3. Derde gebod
  4. Vierde gebod
  5. Vijfde gebod
  6. Zesde gebod
  7. Zevende gebod
  8. Achtste gebod
  9. Negende gebod
  10. Tiende gebod
 

Eerste gebod

Exodus:
Ik ben de Here, uw God [ ... ].
1. Gij zult geen andere goden voor Mijn aangezicht hebben

Catechismus:
Ik ben de Heer, uw God.
1. Gij zult geen afgoden vereren, maar Mij alleen aanbidden en boven alles beminnen.

Opmerkingen:
Wie de Bijbel vergelijkt met de Katholieke Catechismus, vindt een verschuiving binnen de Tien Geboden. In de catechismus ontbreekt het tweede gebod. (Niet helemaal toevallig: beelden van heiligen zijn binnen de katholieke kerk namelijk een gewoon verschijnsel, ofschoon dit duidelijk in strijd is met de bijbel.) Om nu toch aan alle tien geboden te komen, is het oorspronkelijke tiende gebod in twee delen gesplitst. Zie: Bijbel en catechismus van Roel Pannenburg.

Wetenschappelijk:
Er bestaat maar één samenstel van NatuurWetten. Probeer daarnaast geen natuurwetten te verzinnen die er niet zijn.
Het is vooral noodzakelijk dat we de natuurwetten op het spoor komen welke bepalend zijn voor een duurzame ontwikkeling van onze maatschappij. En dat we daar eindelijk eens rekening mee gaan houden. Immers, het negeren van een onbekend - of onbemind - samenstel van natuurwetten heeft hetzelfde netto effect als wat in Bijbelse termen een "wrake Gods" wordt genoemd. Geen mens hoeft medelijden te hebben met iemand die van een zestig meter hoge flat springt, omdat hij niet in de zwaartekracht wil geloven.

Tweede gebod

Exodus:
2. Gij zult u geen gesneden beeld maken noch enige gestalte van wat boven in de hemel, noch van wat beneden op de aarde, noch van wat in de wateren onder de aarde is
Gij zult u voor die niet buigen, noch hen dienen [ ... ]

Catechismus: zie eerste gebod

Wetenschappelijk:
Geld is een maaksel van eigen handen. Buig als mensen nooit voor iets wat je eigenhandig hebt gemaakt. Laat niet het Geld beslissen wat de Mensen moeten doen, maar richt de maatschappij zodanig in dat de mensen kunnen beslissen wat er met het geld moet gebeuren. Schaf het desnoods af. Schaf om te beginnen af: het mensonterende dienstbetoon aan dode dingen, zoals dat wordt gepraktiseerd in met name de TV reclame.

Derde gebod

Exodus:
3. Gij zult de naam van de Here, uw God, niet ijdel gebruiken

Catechismus:
2. Gij zult de Naam van de Heer, uw God, niet zonder eerbied gebruiken.

Wetenschappelijk:
Op het eerste gezicht lijkt het alsof een atheïst met dit gebod niets kan aanvangen. Maar laten we "God", zoals in het eerste gebod, interpreteren als: het unieke samenstel van NatuurWetten dat onze wereld beheerst. Dan betekent het "GVD woord" dus eigenlijk: ik wens dat de Natuurwetten die gaan over Leven en Dood, uitpakken in het voordeel van de Dood. Dan zeg je nog al wat ! Sociale mensen, hoe atheïstisch ook, geloven in oplossingen op de lange termijn. Dit wil in feite zeggen dat zij gaan voor het Leven en niet voor de Dood. Hetgeen inhoudt dat, ook voor een positief ingestelde atheïst, het vloeken afbreuk doet aan zijn eigen kijk op de werkelijkheid.

Vierde gebod

Exodus:
4. Gedenk de sabbatdag, dat gij die heiligt; zes dagen zult gij arbeiden en al uw werk doen; maar de zevende dag is de sabbat van de Here uw God, dan zult gij geen werk doen, gij noch uw zoon, noch uw dochter, noch uw dienstknecht, noch uw dienstmaagd, noch uw vee, noch de vreemdeling die in uw steden woont. [ ... ]

Catechismus:
3. Wees gedachtig, dat gij de dag des Heren heiligt.

Wetenschappelijk:
Wees geen slaaf van je werk. Zorg dat je tenminste één dag in de week vrij bent. En laat dit ook gelden voor alle andere mensen. Het is immers voor ons eigen bestwil om tijdig rust te nemen. Onze beoogde 24-uurs economie, van zeven dagen in de week, zonder een enkele rustdag, is dus absoluut uit den boze ! Het moedwillig schenden van deze natuurwet blijft nu reeds niet zonder grote maatschappelijke gevolgen, getuige de enorme uitval van mensen door stress, hartklachten en chronische vermoeidheid.

Vijfde gebod

Exodus:
5. Eer uw vader en uw moeder

Aansluitend

Wie zijn vader of zijn moeder slaat, zal zeker ter dood gebracht worden.
Wie zijn vader of zijn moeder vervloekt, zal zeker ter dood gebracht worden.

Catechismus:
4. Eer uw vader en uw moeder.

Wetenschappelijk:
Begin de maatschappij zodanig in te richten dat wij onze vaders en moeders niet langer opsluiten in een bejaardenhuis. Jong en oud moeten niet uit elkaar geplaatst worden; ze voelen zich van nature tot elkaar aangetrokken. Oude mensen knappen zichtbaar op wanneer kleine kinderen in hun nabijheid zijn. En omgekeerd. Ik herinner me nog goed hoe ik als klein kind op de knie van opa zat en plezier beleefde aan de rimpelige huid van zijn handen. Want als je die omhoog trok, dan bleef die een tijdje zo staan.

Zesde gebod

Exodus:
6. Gij zult niet doodslaan

Catechismus:
5. Gij zult niet doden.

Wetenschappelijk: hetzelfde
Het is onbegrijpelijk dat mensen die zich gelovig noemen - met name de "echte" Christenen - zo gemakkelijk te verleiden zijn tot het doden van andere mensen. In weerwil van dit gebod. Als het bijvoorbeeld gaat over de aanschaf van een nieuw gevechtsvliegtuig, dan zijn de kleine Christelijke partijen gewoonlijk voorstander. In een discussie met Jan Marijnissen (SP): Beseft u eigenlijk wel dat deze machines dienen om mensen te doden ? Kennelijk is het doden in een oorlog niet hetzelfde. Helaas zijn oorlogen in het huidige economische bestel - waar het recht van de sterkste (lees: Amerika) zegeviert - zo goed als onvermijdelijk. We moeten dus beginnen de maatschappij zodanig in te richten dat met name de oorlog - de belangrijkste killer van mensen - nutteloos wordt, als middel om dingen te bereiken. Want het is niet zo dat je op dit moment met een oorlog niets bereikt.

Er is iets vreemds aan ons gedrag. Van de ene kant zijn wij ontzettend bang voor de dood, van de andere kant boeit de dood ons telkens weer. Een verhaal is niet spannend als de dood er niet in voorkomt. Een verschijnsel dat ook niet echt van onze tijd is. Dat was in de vroegste tijden al zo. Het is de verklaring voor de populariteit van de gladiatoren spelen in het oude Rome. En ook in de Middeleeuwen lustten de mensen er wel pap van, getuige het volgende, nogal bloederige verhaal.

Zevende gebod

Exodus:
7. Gij zult niet echtbreken

Aansluitend:

Alwie met een dier gemeenschap heeft, zal zeker ter dood gebracht worden.

Catechismus:
6. Gij zult geen onkuisheid doen.

Wetenschappelijk:
De menselijke sexualiteit is een uitermate sterke natuurkracht. Het doorbreken van taboes op dit gebied zou daarom met uiterste omzichtigheid dienen te gebeuren. Zo is het bekend dat kinderen, maar ook volwassen mensen, na het zien van een porno-film soms dagen emotioneel van de kaart kunnen zijn. Een en ander heeft inmiddels geleid tot grote ongelukken. Denk aan gedwongen prostitutie en de daarmee samenhangende criminaliteit, zoals mensenhandel en kinderporno. Ernstiger is de veronderstelling dat het doorbreken van de lichamelijke grenzen tussen mens en dier heeft geleid tot het levensgevaarlijke AIDS virus. Daarom denk ik dat het noodzakelijk is om te komen tot een herbezinning op "alles kan en alles mag". Een goede eerste stap zou kunnen zijn om te besluiten dat alles "kan en mag" onder de strikte voorwaarde dat er door geen enkele partij geld van gemaakt wordt. Ik denk dat veel van het door de sex-industrie gepropageerde en geperverteerde "plezier" dan vanzelf zal ophouden te bestaan.

Achtste gebod

Exodus:
8. Gij zult niet stelen

Catechismus:
7. Gij zult niet stelen.

Wetenschappelijk:
Op dit moment is de maatschappij zodanig ingericht dat de verleiding tot stelen wel erg groot is. Denk aan de verlokkingen van de reclame en aan het uitstallen van waren vlak voor de ingang van winkels. Verder zou het al heel wat verschil maken als in de wereld rechtvaardiger verhoudingen zouden worden nagestreefd. Het is toch niet te verdragen dat de ene mens per jaar veertien miljoen op te maken heeft, terwijl de ander moet zien rond te komen van twee Euro vijftig per dag. En dan is er ook nog onze honger naar (andermans) grondstoffen en energie. Kom, zeg nou niet dat we de Iraakse olie niet nodig hebben ! De grandioze verspilling die we "een open markteconomie met vrije mededinging" noemen laat ons geen enkele andere keus: dan de laatste druppels aardolie onze kant te laten uitvloeien. Echter, de maatschappij zodanig inrichten dat er geen noemenswaardig verschil meer is tussen "het mijn en het dijn" is een heel andere strijd dan het bevorderen van "normen en waarden".

Negende gebod

Exodus:
9. Gij zult geen valse getuigenis spreken tegen uw naaste

Catechismus:
8. Gij zult tegen uw naaste niet vals getuigen.

Wetenschappelijk:
Nergens worden meer leugens verkocht dan in de politiek en in de reclame. Om in te gaan op het laatste; het is duidelijk dat geen enkele producent, die immers zijn rommel kwijt moet op de vrije markt, gebaat is met het verkondigen van de waarheid. Willen we een maatschapij zonder leugens, dan is de keus duidelijk. Zorg in dan de allereerste plaats dat de reclame in handen komt van consumenten. En zorg dat er een zodanige productie-aanpassing komt dat het aanbod de vraag niet overschrijdt. Het geheim is dat koopkrachtige vraag dan niet langer behoeft te worden afgedwongen, zoals nu de praktijk is. Dan zullen leugens en bedrog niet langer noodzakelijk zijn, tenminste niet voor onze economie.

Tiende gebod

Exodus:
10.Gij zult niet begeren uws naasten huis; gij zult niet begeren uws naasten vrouw, noch zijn dienstknecht, noch zijn dienstmaagd, noch zijn rund, noch zijn ezel, noch iets dat van uw naaste is

Catechismus:
9. Gij zult geen onkuisheid begeren.
10. Gij zult niet onrechtvaardig begeren, wat uw naaste toebehoort.

Wetenschappelijk:
In wezen gaat dit gebod over het bestrijden van de onderlinge jaloezie tussen mensen: gij zult niet jaloers zijn. Precies zoals bij het achtste gebod zijn er weer twee wegen om dit te bereiken. De eerste weg is die van het normen en waarden debat: de mensen aanspreken op hun persoonlijke verantwoordelijkheid. De tweede weg is die van het veranderen van de maatschappij: de redenen tot het jaloers zijn wegnemen. Het klassieke christendom gaat over het eerste. Het klassieke marxisme gaat over het laatste. De ene weg is in principe echter niet beter of slechter dan de andere. Waarom zouden we niet proberen om beide wegen te begaan ?